Cambridge Dictionary 2025 yılının kelimesini “parasosyal” olarak seçerken; sosyal medya, influencer kültürü ve yapay zeka ile kurulan tek taraflı duygusal bağların modern dünyadaki etkisine dikkat çekiyor.
Cambridge Dictionary Yılın Kelimesini Parasosyal Olarak Seçti
Cambridge Dictionary, çevrim içi takıntıların, ünlülerle kurulan samimiyet duygusunun ve insanlar ile yapay zekâ arasındaki artan duygusal bağların damga vurduğu on iki aylık bir dönemin ardından, “parasocial” (parasosyal) kelimesini 2025 yılının Kelimesi olarak resmen seçti.
“Bir kişinin, tanımadığı ünlü biriyle kendisi arasında hissettiği bağlantıyı içeren ya da buna ilişkin” olarak tanımlanan bu terim, dünya genelinde insanların influencer’lar, ünlüler, podcast yayıncıları, kurgusal karakterler ve artık yapay zekâ sohbet botları ile tek taraflı bağlar kurmasıyla birlikte büyük bir yükseliş yaşadı.
Taylor Swift ile Travis Kelce
Cambridge Dictionary Yılın Kelimesini Parasosyal Olarak Seçti – 2025 Yılında Parasosyal Davranış Her Yerdeydi
Taylor Swift ile Travis Kelce’in nişanından Lily Allen’ın son derece itirafçı albümü West End Girl’e kadar, 2025 yılında parasosyal davranış her yerdeydi. Hayranlar şarkı sözlerini didik didik etti. İlişki söylentilerini yakından takip etti ve asla tanışmayacakları insanlara duygusal olarak yatırım yaptı.
Sosyal medya bu eğilimi daha da güçlendirdi. The Summer I Turned Pretty dizisinin finali, izleyicilerin kurgusal kalp kırıcı erkek karakterler etrafında saf tutmasıyla TikTok ve Instagram’da “takım savaşlarını” tetikledi. IShowSpeed gibi YouTuber’lar, influencer’lar ve yayıncılar yoğun ve zaman zaman rahatsız edici hayran davranışlarıyla karşı karşıya kaldı. Hatta yayıncı, aşırı ilgili bir takipçisini “bir numaralı parasosyalim” olarak adlandırdı.
Yapay zekâ dünyası bile bu durumdan muaf değildi. Sohbet botu kullanımının patlama yapmasıyla birlikte, pek çok kullanıcı ChatGPT gibi araçlara sırdaş, arkadaş ya da yarı-terapist muamelesi yaptı. Duygusal olarak anlamlı ve zaman zaman endişe verici bağlar kurdu.
Bu durum modern bir internet olgusu gibi görünse de, parasosyal kavramı aslında 1956 yılına dayanıyor. Sosyologlar Donald Horton ve Richard Wohl, televizyon izleyicilerinin ekrandaki kişiliklerle kurduğu tek yönlü ilişkileri tanımlamak için bu terimi kullanmıştı. Bir zamanlar akademik bir kavram olan bu ifade, artık tamamen ana akım hâline geldi.
Cambridge Dictionary’de sözlükbilimci olan Colin McIntosh, kelimenin “Parasocial, 2025 yılının ruhunu yakalıyor. Bir zamanlar uzmanlık gerektiren akademik bir terim olan kelime, artık ana akım.” dedi.
Cambridge Dictionary Yılın Kelimesini Parasosyal Olarak Seçti
Cambridge Dictionary’nin internet sitesinde, her yüksek profilli parasosyal anın manşetlere yansımasıyla birlikte kelimeye olan ilgi adeta fırladı.
Psikologlar, geleneksel medyaya olan güvenin azalması ve yerini çevrim içi kişiliklerin almasıyla birlikte parasosyal ilişkilerin daha yoğun ve bazı durumlarda sağlıksız hâle geldiği konusunda uyarıyor.
Buna da bakın:
Cambridge Üniversitesi’nde deneysel sosyal psikoloji profesörü olan Simone Schnall
Cambridge Üniversitesi’nde deneysel sosyal psikoloji profesörü olan Simone Schnall şöyle dedi:
“Parasosyal ilişkilerin yükselişi, fandomu, ünlülüğü ve yapay zekâ ile birlikte sıradan insanların çevrim içi etkileşim biçimlerini yeniden tanımladı… Influencer’larla sağlıksız ve yoğun parasosyal ilişkiler kurulan bir döneme girdik.”
Buna karşın uzmanlar, sağlıklı parasosyal bağların da var olabileceğini söylüyor. Örneğin işinde çok başarılı sanatçılara duyulan hayranlık. Ancak bu hayranlık, bazen kolaylıkla takıntıya dönüşebiliyor.
Buna da bakın:
Yeni Kelimeler Açısından Büyük Bir Yıl
Sözlük, 2025 yılında büyük bir büyüme kaydederek 6.000 yeni kelime ekledi. Delulu, skibidi ve tradwife gibi trend kelimeler bunlar arasında yer aldı. Yapay zekâ ile ilgili kelime dağarcığı da hızla genişledi. Düşük kaliteli yapay zekâ üretimi içerikleri tanımlayan slop kelimesi de sözlüğe girdi.
Öne çıkan diğer eklemeler şunlar oldu:
- pseudonymization – tanımlanabilir verileri kimliği belirlenemeyen koda dönüştürme
- memeify – bir şeyi meme’e dönüştürmek
- glazing – aşırı ve yapay övgü (çoğunlukla yapay zekâ sohbet botlarından)
- bias – favori sanatçıyı ifade eden bir K-pop fandom terimi
- vibey – havası çok iyi olan bir yeri tanımlamak
- breathwork – zihinsel ya da fiziksel fayda için bilinçli nefes çalışmaları
- doom spending – stresle başa çıkmak için maddi gücün ötesinde harcama yapmak
Editörler şimdiden 2026 için öne çıkabilecek aday kelimeleri takip etmeye başladı. Ve bunları her hafta Cambridge Dictionary’nin About Words blogunda paylaşıyor.
Influencer’ların, algoritmik yakınlığın ve yapay zekâ yoldaşlığının şekillendirdiği bir dünyada Parasosyal Kelimesi, 2025’in duygusal ve kültürel dönüşümünü kusursuz biçimde özetliyor. Ve insanların çevrim içi ortamda nasıl bağlandığını, tükettiğini ve başa çıktığını gösteren güçlü bir ayna sunuyor.
