Film sektöründe çalışmak, yaratıcılığın ve tutkunun buluştuğu bir sanat formunun ötesinde, dinamik ve sürekli evrilen bir kariyer yoludur. Bu blog yazımızda, film endüstrisindeki çeşitli rolleri, sektöre nasıl adım atılacağını ve bu heyecan verici alanda başarılı bir kariyer inşa etmenin ipuçlarını keşfedeceğiz.
Wes Anderson filmleri aklınızdan çıkmıyorsa, Ingmar Bergman filmlerini her izlediğinizde yeni bir şeyler öğreniyorsanız, Béla Tarr’ın uzun sekanslarına aynı heyecanla bakıyorsanız, Ruben Östlund’un işleri size ilham oluyorsa ve aklınızın bir köşesinde hep sinema sektöründe bir kariyer inşa etmek varsa, doğru yerdesiniz. Bilgiyi özgürleştiren dijital içerik pazaryeri Accessland olarak bu yazımızda sinema endüstrisinde başarılı bir kariyer oluşturmanın adımlarını özetliyoruz.
Hareketli görüntülerin bir hikaye anlatma aracına dönüştüğü, toplumsal ve sosyal meselelere ışık tuttuğu, değişimi tetiklediği, kendi estetiğini yarattığı sinema, ilk örneklerine rastlandığı günlerden bu yana hayatımızın önemli bir parçası olarak konumlanıyor. Her ülke ulusal sinemasıyla küresel sinema ekosisteminde varlığını sürdürüyor ve dünyanın başka köşesindeki bir yaratıcının düşündüğü ve hayat verdiği hikayeler, yerkürenin başka bir köşesindekinin duygularına tercüman olabiliyor.
Özellikle Netflix, HBO Max, Disney+ gibi akış platformlarının yaygınlaşmasıyla sinema endüstrisi eğlence anlayışımızın öne çıkan unsurları arasındaki yerini sağlamlaştırıyor. Elbette böylesine büyük bir disiplin, aynı ölçekte bir ekonomi de yaratıyor.
The Business Research Company tarafından yapılan tahminler, 2022’yi 283,5 milyar dolarlık bir büyüklükle tamamlayan sinema ve küresel video endüstrisinin her yıl %5’in üzerinde büyüyerek 2027’de 345 milyar dolarlık bir pazar olacağını ortaya koyuyor. Bu büyüyen ekonomi, yeni iş ve sinema kariyeri fırsatlarını da beraberinde getiriyor.
Bugün odağımıza Jean-Luc Godard’a göre “dünyanın en güzel sahteciliği”, Innaritu’ya göre “sıkça kendimizi gördüğümüz bir ayna”, Coppola’ya göre “sihirle ilişkili” bir sanat dalını alıyoruz. Tarantino’nun ömür boyu öğrencisi olduğunu söylediği bu sanat dalında kariyer fırsatlarına odaklanıyor, sinema sektöründe nasıl meslekler olduğuna, “sinema eğitimi nasıl alınır” sorusunun yenilikçi yanıtlarına değiniyoruz.
Kimler sinema sektöründe kariyer yapabilir?
Sinema, lisans ve yüksek lisans seviyesinde, yüksek okul eğitimi verilen bir disiplin olarak karşımıza çıkıyor. Radyo, televizyon ve sinema odaklı üniversite bölümleri, sinema ve televizyonculuğa odaklanan fakülteler, devlet üniversitelerinde de, özel üniversitelerde de belirli kontenjanlarla her yıl yeni öğrenci alıyor. Bu gibi öğrenciler, üniversitelerinin sunduğu staj ve iş olanaklarından yararlanırken, aldıkları eğitimle de sinema kariyerine bir adım önde başlıyor. Yine de bilginin herkes için erişilebilir olduğu bu çağda, dileyen herkes bir biçimde sinema endüstrisinin parçası olabiliyor. Eğitim alan, sinema sektöründe bir iş ağı oluşturan, yaratıcı fikirleri ve farklı bakış açıları olan herkes, sinema sektöründe kendisine yer edinebiliyor.
Sinema sektöründe ne tür iş fırsatları var?
Sinema sektöründe yalnızca yönetmenlik, yapımcılık, görüntü yönetmenliği, senaristlik değil, stüdyo yöneticiliği, prodüksiyon tasarımcılığı, kamera operatörlüğü, makyaj asistanlığı ve ses tasarımcılığı gibi meslek fırsatları da var. Fakat yazımızın bu bölümünü, yalnızca sinemayla özdeşleşen, anlamını sinemada bulan dört farklı kariyer yolculuğuna ilişkin ayrıntılarla sınırlı tutuyoruz.
- Yönetmen: Yönetmenler, filmin yaratıcı kişileridir. Yapım öncesinden son düzenlemeye kadar tüm süreçlerde yaratıcı yeteneklerini kullanarak filmin nihai sonuca ulaşması için çalışan yönetmenlerin temel işi, ellerindeki senaryoyu görsel bir biçimde hayal etmek olarak özetlenebiliyor. Yönetmenler ayrıca, set ortamında görüntü yönetmeni, set ekibi, oyuncular gibi diğer kişilerin yönetiminde de sorumluluğu birinci elden üstlenir.
- Yapımcı: Yapımcılar, film yapımında, televizyonda veya diğer ticari yapımlarda yapım sürecini denetleyen, yapım sürecini uçtan uca yöneten, yapımın hayata geçirilebilmesi için finansman kaynaklarını araştıran, bulan, filmi bütçelendiren kişilerdir. Özellikle yürütücü yapımcılar (executive producers), filmin üretim sürecinde doğrudan rol alır ve her aşamada aktif görevler üslenir. Yürütücü yapımcılar veya sorumlu yapımcılar, filmi zamanında, planlanan bütçeyle ve üzerinde anlaşmaya varılan özellikleri içerecek şekilde tamamlanmasını sağlamak için çalışır.
- Görüntü yönetmeni: Görüntü yönetmeni veya sinematograf, bir sinema yapıtının görsel dünyasından sorumlu kişidir. Görüntü yönetmeninin işi, yönetmenin görsel olarak hayal ettiği senaryoya hayat vermek olarak özetlenebilir. Yönetmenle birlikte çalışan görüntü yönetmeni, yönetmenin beklentilerine ve hayallerine uygun görsel dünyalar üretmek için çalışır. Bunun için doğru teknik ekipmanların kullanılması, ışık ekiplerinin yönlendirilmesi, kamera hareketlerinin yönetilmesi gibi filmin görsel dünyasına dair tüm ayrıntıların son sorumluluğunu, görüntü yönetmeni üstlenir.
- Senarist: Senaristler, bir sinema filminde anlatılacak hikayenin sayfa sayfa, sahne sahne diyaloglu senaryosunu kaleme alan kişilerdir. Orijinal bir hikayeyi senaryoya dökme görevini üstlenebilecekleri gibi, kendilerinin buldukları yaratıcı bir öyküyü film senaryosuna dönüştürebilen senaristler, karakterlerin portrelerinin çizilmesi, senaryonun ve hikayenin düzenlenmesi gibi süreçlerde görev alır.
Başarılı bir sinema kariyeri inşa etmenin 5 adımı
Sinemayı bir tutku olarak benimseyen, sinema kültürünü geliştirmek için çalışmayı sürdüren, yeni yönetmenleri yakından takip eden, filmlere dair haberlere hakim olan bazı kişiler, bu hobilerini ve eğlence anlayışlarını profesyonel bir kariyere dönüştürmek isteyebiliyor. Lisans veya yüksek lisans eğitimleri, halihazırda uğraştıkları profesyonellikleri ne olursa olsun, herkes sinema endüstrisinde yeni bir kariyer inşa etmeyi planlayabilir.
Film sektörüne girmek ve başarılı olmak için eğitim alın
Eğitim alın:
Lisans veya yüksek lisans eğitiminizde sinemayla ilişkili bir disiplin okumanız, sinema sektöründe inşa edeceğiniz kariyere bir adım önde başlamanıza yardımcı olur. Yine de sinema sektörüne adım atmak için mutlaka yüksek okul bitirmeniz gerekmez. Atölyeler, ünlü yapımcı ve yönetmenlerin ustalık sınıfları, sinema ve film yapımcılığına ilişkin alacağınız diğer eğitimler de sektöre dair fikir edinmenizi ve kendinizi geliştirmenizi sağlayabilir.
Öğrenci topluluklarından yararlanın:
Eğer henüz yolun başında, lise veya üniversitedeyseniz, öğrenci topluluklarından yararlanarak ilk sinema deneyimlerinizi edinebilirsiniz. Türkiye’ye Emin Alper, Cenk Ertürk, Ezel Akay, Seyfi Teoman, Derviş Zaim gibi yönetmenleri kazandıran Boğaziçi Üniversitesi gibi okulların sinema kulüpleri, daha öğrenciyken bir sinema kariyeri inşa etme sürecinin ilk adımlarını atmanızı kolaylaştırabilir.
Her alanda deneyim kazanın:
Sinema sektörü farklı meslek olanakları sunsa ve aldığınız sinema eğitimine göre bir alana yönelmeniz kaçınılmaz olsa da sektörün her alanında deneyim kazanmak önemlidir. Zira yönetmen veya görüntü yönetmeni dahi olsanız, film yapımının tüm aşamalarında tecrübe sahibi olmanız kariyerinizi hızlandırır. Bir filmin hayata nasıl geçtiğini, bütçenin nasıl yönetildiğini, mekanların nasıl seçildiğini, görüntünün hikaye anlatımını nasıl değiştirdiğini bilmeniz, hedeflerinize ulaşmak için yürümeniz gereken yolu kısaltır. Edineceğiniz her yeni yetkinlik, iyi olduğunu düşündüğünüz bir fikri, iyi bir filme dönüştürmek açısından önem taşır.
Bağlantı kurun ve iş ağı oluşturun:
Film sektöründe bir meslek edinmenin en az kendini geliştirmek ve sektörü yakından takip ederek yaratıcılığını güçlendirmek kadar
önemli koşullarından birinin de sektörde halihazırda kariyer yapmış doğru kişilerle tanışmak ve o kişilerle kurduğunuz iş bağlantısını sürdürmek olduğunu unutmayın. Sinemada tanınan ve referansları güçlü bir isim olmak için eğitimler, atölyeler, daha önce çalıştığınız prodüksiyonlar aracılığıyla edindiğiniz referanslarla ağınızı kurmaya odaklanın.
