Kedi Sahiplenmenin Beyne Faydaları, bilimsel araştırmaların da gösterdiği gibi hem duygusal dengeyi hem de zihinsel sağlığı güçlendiren etkiler yaratıyor.
Bir Kediye Sahip Olmak Beyninizi Değiştirecek. İşte Nasıl.
Bir kediye sarıldığınızda, hem sizin hem de kedinizin beyninde “aşk hormonu” oksitosin yükselir. Kediler bağımsızlıklarıyla ün yapmış olabilir, ancak ortaya çıkan araştırmalar, onlarla paylaştığımız benzersiz bir bağlantı olduğunu; bunun da beyin kimyasıyla beslendiğini öne sürüyor.
Kedi Sahiplenmenin Beyne Faydaları: Duygusal ve Zihinsel Etkiler
Bu işin merkezinde yer alan kimyasal, genellikle aşk hormonu olarak adlandırılan oksitosindir. Bu, bir annenin bebeğini kucakladığında veya arkadaşlar birbirine sarıldığında artan, güveni ve sevgiyi besleyen aynı nörokimyasal maddedir. Ve şimdi araştırmalar, oksitosinin için de önemli olduğunu gösteriyor.
Oksitosin; insan da dahil birçok hayvanda sosyal bağ, güven ve stres düzenlemede merkezi bir rol oynar. 2005’te yapılan bir deney, oksitosinin finansal oyunlarda insan gönüllüleri başkalarına güvenmeye çok daha istekli hale getirdiğini göstermişti.
Kedi Sahiplenmenin Beyne Faydaları: Duygusal ve Zihinsel Etkiler
Oksitosin ve Stres Azaltma
Oksitosin ayrıca hem insanlarda hem de hayvanlarda sakinleştirici etkilere sahiptir. Çünkü stres hormonu kortizolü baskılar. Parasempatik sinir sistemini (dinlen ve sindir sistemi) aktive ederek vücudun gevşemesine yardımcı olur.
Bilim insanları, dostane etkileşimlerin köpeklerle sahiplerinde karşılıklı oksitosin salınımını tetiklediğini ve bunun da bağ kurma döngüsü yarattığını uzun süredir biliyorlardı. Ancak yakın zamana kadar kediler üzerindeki etkisi hakkında pek bir şey bilinmiyordu.
Kediler sevgilerini göstermede daha ince davranırlar. Yine de sahipleri, köpek sahiplerinin yaşadığıyla aynı sıcak arkadaşlık ve stres rahatlaması hislerini bildirmektedir. Ve araştırmalar bu raporları giderek daha fazla desteklemektedir. Örneğin Japonya’da 2021’de yapılan bir araştırma, sahipleriyle kısa süreli etkileşimin birçok insanda oksitosin seviyelerini artırdığını ortaya koydu.
Bu çalışmada kadınlar, kedileriyle birkaç dakika boyunca etkileşime girdi. Ve bilim insanları sahiplerin hormon seviyelerini ölçtü. Sonuçlar, kediyi okşamak veya nazik bir tonla konuşmak gibi dostane temasların, kedisiz sessiz dinlenme dönemine kıyasla insanlarda tükürükte yükselmiş oksitosin ile bağlantılı olduğunu öne sürdü.
Kedi Sahiplenmenin Beyne Faydaları: Duygusal ve Zihinsel Etkiler
Kedi Sahiplenmenin Beyne Faydaları – Kediyi Okşamanın Etkisi
Birçok insan, mırıldayan bir kediyi okşamanın rahatlatıcı olduğunu düşünür ve araştırmalar bunun sadece yumuşak kürkten kaynaklanmadığını gösteriyor. Okşama eylemi ve hatta mırlama sesi bile beynimizde oksitosin salınımını tetikler. 2002’de yapılan bir araştırma, nazik kedi temasının yarattığı oksitosin artışının kortizolü (stres hormonu) düşürdüğünü, bunun da kan basıncını ve hatta ağrıyı azaltabileceğini buldu.
Kedi Sahiplenmenin Beyne Faydaları: Duygusal ve Zihinsel Etkiler
Kediler ve İnsanlar Arasında Oksitosin Ne Zaman Salınır?
Araştırmalar, bu hormonun türler arası dostluğumuzda hangi anlarda salındığını belirliyor. Nazik fiziksel temas, kediler için ana tetikleyici gibi görünüyor.
Şubat 2025’te yapılan bir çalışma, sahipler kedilerini rahatça okşadığında, sarıldığında ya da kucakladığında, sahiplerin oksitosininin yükseldiğini ve kedilerin de oksitosininin arttığını buldu.
Araştırmacılar, kedilerin sahipleriyle evde 15 dakikalık oyun ve sarılma seansları sırasında oksitosin seviyelerini izledi. Kucağa oturma veya dürtme gibi teması başlatan, güvenli bağlanmaya sahip kedilerde oksitosin artışı görüldü. İnsanlarına yakın geçirdikleri süre arttıkça artış da büyüktü.
Kedi Sahiplenmenin Beyne Faydaları: Duygusal ve Zihinsel Etkiler
Daha Az Sevecen Kediler?
Aynı çalışma, daha endişeli veya mesafeli bağlanma stillerine sahip kedilerde farklı kalıplar gözlemledi. Mesafeli kediler (uzakta duranlar) anlamlı bir oksitosin değişimi göstermedi. Anksiyöz kediler (sahiplerini sürekli arayan ama dokunuşla kolayca bunalanlar) ise başlangıçta yüksek oksitosin seviyelerine sahipti.
Zorla sarılma sonrası, mesafeli ve anksiyöz kedilerin oksitosin seviyesinin düştüğü görüldü. Etkileşim kedinin rahatlığına saygı duyduğunda oksitosin akar. Ama kedi köşeye sıkıştığını hissettiğinde, bağ kurma hormonu kaçınılır hale gelir.
Belki de insanlar, bağlanma stillerini yönetme konusunda kedilerden bir şeyler öğrenebilir. Bir kediyle bağ kurmanın anahtarı, onların nasıl iletişim kurduğunu anlamaktır.
Buna da bakın:
Kedi Sahiplenmenin Beyne Faydaları: Duygusal ve Zihinsel Etkiler
Kedi Sahiplenmenin Beyne Faydaları – Kediler Nasıl Bağ Kurar?
Köpeklerin aksine kediler, bağ kurmak için uzun süreli göz temasına dayanmaz. Bunun yerine daha incelikli sinyaller kullanırlar. En bilinen örnek, yavaş göz kırpmadır. Bu, güven ve güvenliği simgeleyen bir kedi gülümsemesidir.
Mırlama da insanlarla bağ kurmada rol oynar. Bir kedinin mırlamasının düşük frekanslı uğultusu yalnızca kedinin kendi iyileşmesiyle bağlantılı değildir; insanlarda da sakinleştirici etkiler yaratır. Mırlamayı dinlemek, kalp atış hızını ve kan basıncını düşürebilir; bu faydaları oksitosin aracılık eder.
Bir kedinin arkadaşlığı, günlük etkileşimlerden gelen küçük oksitosin artışlarıyla pekişerek kaygı ve depresyona karşı bir tampon görevi görebilir — bazı durumlarda insan sosyal desteği kadar rahatlık sağlayabilir.
Buna da bakın:
Kediler Köpeklerden Daha Az mı Sevgi Gösteriyor?
Çalışmalar genellikle köpek–insan etkileşimlerinde daha güçlü oksitosin tepkileri bulsa da, bu kedilerin daha az sevgi dolu olduğu anlamına gelmez.
İnsanlarda, oksitosin anlamlı sosyal etkileşimler sırasında yükselir. Araştırmalar, sevilen bir kişiyle temasın yabancılarla temastan daha güçlü oksitosin tepkileri yarattığını gösteriyor. Bu nedenle mutlu bir köpek selamlaması, çocuğunuzu veya partnerinizi gördüğünüzdeki o coşkuya benzer.
Köpekler, sürekli insan dostluğu için evcilleştirilen sürü hayvanlarıdır. Ve bizden göz teması, okşama ve onay aramaya neredeyse programlanmıştır. Bu da iki tarafın da oksitosin salınımını tetikler. Kediler ise, hayatta kalmak için aşırı sosyal jestlere ihtiyaç duymayan daha yalnız avcılardan evrimleşmiştir. Bu nedenle oksitosin temelli davranışları köpekler kadar kolay veya sürekli göstermeyebilirler. Bunun yerine, kediler oksitosin salan davranışlarını yalnızca gerçekten güvende hissettiklerinde sergiler.
Buna da bakın:
Kedi Sahiplenmenin Beyne Faydaları: Duygusal ve Zihinsel Etkiler
Kedi Sahiplenmenin Beyne Faydaları – Bir Kedinin Güveni
Bir kedinin güveni otomatik değildir; kazanılmalıdır. Ancak bir kez kazanıldığında, bu güven; insan ebeveynleri, partnerleri ve arkadaşlarını birbirine bağlayan aynı kimyasalla pekiştirilir.
Yani, bir dahaki sefere kediniz kanepeden size yavaşça göz kırptığında ya da mırıl mırıl bir kucaklaşma için kucağınıza çıktığında, bilin ki görünmez bir şey de oluyor. Hem sizin hem de kedinizin beyninde oksitosin yükseliyor, güven derinleşiyor ve günlük hayatın stresi hafifliyor. Kediler, kendi yollarıyla, aşkın kadim biyolojisine dokunmayı başardı.
Sonuç olarak, kedi sahiplenmenin beyne faydaları yalnızca anlık mutlulukla sınırlı değildir. Uzun vadede zihinsel dayanıklılığı artırır, duygusal zekayı besler ve hayatınıza huzur katar. Bir kediyle paylaşılan bağ, beyninizi dönüştürerek size daha dengeli, mutlu ve anlamlı bir yaşam sunar.
