Özgüven sahibi olmak çoğu zaman söylenmesi kolay ama yapılması zor bir şeydir. Ancak özgüven eksikliğinin belirtilerini fark ettiğimizde, hem kendimizi hem de başkalarını bu konuda zorlamak önemlidir.
Yapay zekanın hayatımıza girdiği bu dönemde, kişisel başarı uzmanları ve psikoterapistler, özgüven eksikliğinin insan hayatına nasıl etki ettiğini ve bu konuda neler yapılabileceğini ele alıyorlar. Özgüven eksikliğinin özelliklerini tanımak, hem kendimizde hem de sevdiklerimizde özgüveni artırmak için adımlar atmamıza yardımcı olabilir.
Özgüven Eksikliği Olan Kişilerde Görülen 10 Kişilik Özelliği
1. Mükemmeliyetçilik
Mükemmeliyetçilik, bireylerin kendilerine gerçekçi olmayan standartlar koymalarına yol açabilir. Bu da kaçınılmaz olarak başarısızlık hissi ve hayal kırıklığına neden olur. Mükemmel olma kaygısı, birçok kişinin hiç başlamamasına neden olur.
2. Aşırı Düşünme
Aşırı düşünme, bir konuşmayı tekrar tekrar analiz etme gibi durumlar yaratabilir. Bu da karar verme sürecini de zorlaştırır. Bireyler, artılarını ve eksilerini o kadar çok tartarlar ki sonunda harekete geçemezler.
3. Kendini Eleştirme
Zaman zaman hepimizin yaptığı bir şey olan kendini eleştirme, özgüven eksikliği olan kişilerde sürekli bir döngü haline gelebilir. Kendi kendinizi küçümsersiniz, bu da özgüveninizi daha da azaltır ve bu döngü devam eder.
4. Risklerden ve Zorluklardan Kaçınma
Risk almak ve zorluklarla yüzleşmek, kişisel gelişim için gereklidir. Ancak, özgüven eksikliği olan kişiler genellikle bu tür zorluklardan kaçınır çünkü başarısızlık veya küçük düşme korkusu taşırlar.
5. Dışarıdan Onay Arama
Özgüven eksikliği olan kişiler genellikle kendilerini iyi hissetmek için başkalarının onayına ihtiyaç duyarlar. Olumlu geri bildirim yardımcı olabilir, ancak dışarıdan gelen onaya aşırı bağımlılık, bireyin kendilik algısını kırılgan hale getirebilir.
6. Övgüleri Kabul Etmede Zorluk
Dışarıdan onay arayan birinin aynı zamanda övgüleri kabul edememesi çelişkili gibi görünebilir. Ancak, özgüven eksikliği olan kişiler çoğu zaman aldıkları övgüleri küçümser veya başarılarını değersizleştirir.
7. Olumsuz İçsel Konuşmalar
Sürekli kendini eleştirme, dışarıdan onay arama ve övgüleri kabul edememe, olumsuz bir zihin yapısının sürmesine neden olabilir. Bu, özgüven eksikliği yaşayan kişilerin sıkça yaptığı olumsuz içsel konuşmaları besler.
8. Kendini Başkalarıyla Karşılaştırma
Sosyal medya, bu eğilimi daha da artırabilir. Bireyler, başkalarının hayatlarının “küratörlüğünü” görüp kendi hayatlarını değersiz hissetmeye başlayabilirler. Karşılaştırma nadiren adil veya verimli olur.
9. Kendini İfade Etmede Zorluk
Kendine güvenmeyen kişiler, ihtiyaçlarını, isteklerini ve düşüncelerini dile getirmekte zorlanabilirler. Eleştirilecek veya küçümseneceklerinden korkarlar.
10. Prokrastinasyon (Erteleme)
Bireyler başarısızlık korkusu, mükemmeliyetçilik veya görevleri yerine getirmek için gereken yeteneklere sahip olmadıkları inancı nedeniyle işleri erteleyebilirler. Bu, uzun vadede özgüveni daha da zedeleyebilir.
Neden Bu Özellikler Ortaya Çıkıyor?
Özgüven eksikliği olan bireylerin neden bu tür olumsuz özellikler sergilediğine dair bir dizi faktör bulunur. Çocuklukta yaşanan zorlayıcı bir ortamda büyümek, erken yaşta karşılaşılan büyük zorluklar veya sosyal gruplardan yetersiz destek görmek, özgüveni azaltabilir. Ayrıca, iş kaybı veya iş hayatındaki başarısızlık gibi pratik faktörler de özgüven üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir.
Özgüven Eksikliğinin Günlük Hayata Etkileri
Özgüven eksikliğinin günlük hayatta birçok pratik sonuç doğurabilir. Bu durum, kişisel hedefleri küçültebilir, risk toleransını azaltabilir veya kişinin yaratıcı ve sanatsal yönünü baskılayabilir. Ayrıca, iş hayatında yenilikçi fikirlerin paylaşılmamasına, terfi ya da zam istemekten kaçınılmaya, yeni fırsatları değerlendirmemeye neden olabilir. Kişisel yaşamda ise yeni bağlantılar kurmak, sosyal etkinliklere katılmak veya ilişkilerde duygusal olarak kendini açmak gibi durumları zorlaştırabilir. Zamanla, sürekli olarak başkalarıyla karşılaştırma yapma ve hayal kırıklığı ya da öfke hissetme duygularına yol açabilir.
Sonuç olarak, özgüven eksikliği hem bireysel başarıyı hem de kişisel mutluluğu olumsuz etkileyebilir. Ancak, bu özelliklerin farkında olarak, hem kendimize hem de başkalarına yardımcı olabilir ve özgüvenimizi artırabiliriz.
