Gaziantep, Türkiye’nin güneydoğusunda, zengin tarihi ve kültürel mirasıyla dikkat çeken önemli bir şehirdir. Binlerce yıllık bir geçmişe sahip olan bu şehir, birçok medeniyete ev sahipliği yapmış ve her dönemden izler taşımaktadır. Gaziantep’te tarihi yerler, hem yerli hem de yabancı turistler için birer cazibe merkezi olup, bu şehirde yapılan kazılar ve restorasyon çalışmaları sayesinde günümüze kadar ulaşmıştır. Gaziantep’i ziyaret edenler, tarihin derinliklerine yolculuk yaparken aynı zamanda kentin zengin mutfağının da tadını çıkarabilirler. Bu yazıda, Gaziantep’te gezilecek en iyi 10 tarihi yeri ve bu yerlerde yapılacak şeyleri keşfedeceksiniz.
1. Zeugma Mozaik Müzesi
Gaziantep’te tarihe doğru bir yolculuğa çıkmak isteyenlerin ilk durağı Zeugma Mozaik Müzesi olmalıdır. Zeugma, yalnızca Gaziantep’in değil, tüm dünyanın en önemli arkeolojik buluntularından biri olarak kabul edilir. Zeugma Antik Kenti, MÖ 300’lü yıllarda Büyük İskender’in generali Seleukos Nikator tarafından Fırat Nehri’nin kıyısında kurulmuş olan antik bir yerleşim yeridir. Kent, “Seleukeia Euphrates” adıyla anılırken, Roma döneminde Zeugma ismini almıştır. “Zeugma” kelimesi, köprü ya da geçit anlamına gelir ve kentin coğrafi konumunu, Fırat Nehri üzerinden karşı yakaya geçiş sağlayan stratejik bir yer olduğunu simgeler. Zeugma, ticaretin ve kültürün önemli bir merkezi olarak gelişmiş ve zengin bir kent haline gelmiştir.
Zeugma Antik Kenti, Roma İmparatorluğu döneminde en parlak dönemini yaşamış, ticaret yolları üzerinde olması nedeniyle büyük bir refah içinde gelişmiştir. Kent, o dönem zengin tüccarlar, askerler ve aristokratlar tarafından mesken tutulmuş, bu da lüks konutlar ve saraylarla donatılmasına yol açmıştır. Bu konutlar, zemini kaplayan mozaiklerle tanınır. Zeugma’da yaşamış olan zengin aileler, evlerini süslemek için muhteşem mozaiklerle dolu villalar inşa ettirmiştir. Bu mozaikler, dönemin mitolojik hikayeleri, tanrılar, tanrıçalar ve günlük hayatı konu alır.
Gezilecek Yerler ve Yapılacak Şeyler:
- Çingene Kızı Mozaiği: Zeugma Mozaik Müzesi’nin en ünlü ve simgeleşmiş eseri olan Çingene Kızı, antik dünyanın en etkileyici mozaiklerinden biridir. Mozaikte tasvir edilen kadının gözleri o kadar gerçekçidir ki, bu eser ‘Gözleri Sizi İzleyen Mozaik’ olarak da bilinir. Bazı tarihçiler, bu figürün Yunan mitolojisinde Dionysos’un takipçilerinden biri olan Gaia’yı temsil ettiğini ileri sürse de, kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Çingene Kızı’nın orijinal parçaları yıllar boyunca kayıp olmasına rağmen, yapılan başarılı restorasyon çalışmaları sayesinde günümüze kadar ulaşmıştır.
- Okeanos ve Tethys Mozaiği: Zeugma Mozaik Müzesi’nde sergilenen bir diğer önemli eser ise Okeanos ve Tethys’in tasvir edildiği mozaiktir. Yunan mitolojisinin deniz tanrıları olan Okeanos ve eşi Tethys, su dünyasının hâkimleri olarak gösterilir. Mozaikte Okeanos’un başında yengeç figürü bulunur ve bu da onun denizlerin tanrısı olduğunu vurgular.
- Mars Heykeli: Müzede sergilenen bir diğer önemli eser ise, Roma mitolojisinin savaş tanrısı olan Mars’ın bronz heykelidir. Bu heykel, Zeugma’nın askeri önemini ve Roma’nın bu bölgede kurduğu stratejik üslerin sembolü olarak yorumlanır. Mars heykeli, mükemmel bir detaycılık ve işçilikle yapılmıştır.
- Eros Mozaiği: Aşk tanrısı Eros’un bir çift kuğu ile birlikte tasvir edildiği bu mozaik, antik dünyanın aşk ve romantizm temasını yansıtan bir eserdir. Eros, Roma mitolojisinde Venüs’ün oğlu olarak bilinir ve bu mozaik de o dönemin aşk tanrısı sembolizmini açıkça ortaya koyar.
Ulaşım: Gaziantep şehir merkezinden Zeugma Mozaik Müzesi’ne toplu taşıma veya özel araçla kolayca ulaşabilirsiniz.
2. Gaziantep Kalesi
Gaziantep’in en önemli simgelerinden biri olan Gaziantep Kalesi, şehrin tarihine tanıklık eden en eski yapılardan biridir. Ne zaman yapıldığı tam olarak bilinmemekle birlikte, kalenin Roma döneminde bir gözetleme kalesi olarak kullanıldığı düşünülmektedir. Kale, şehrin en yüksek tepesinde yer alır ve Gaziantep manzarasının keyfini çıkarabileceğiniz muhteşem bir yerdir.
Gezilecek Yerler ve Yapılacak Şeyler:
- Panoramik Gaziantep Manzarası: Kaleye çıkıp şehri kuşbakışı izleyebilirsiniz. Kale, şehrin merkezinde yer aldığı için hem tarihi dokuyu hissedebilir hem de modern Gaziantep’i görebilirsiniz.
- Gaziantep Savunması ve Kahramanlık Panoraması Müzesi: Kalenin içinde yer alan bu müze, Gaziantep’in Kurtuluş Savaşı sırasında verdiği mücadeleyi anlatır. Gaziantep halkının kahramanlık öykülerini öğrenebilirsiniz.
Ulaşım: Şehir merkezinde yer alan Gaziantep Kalesi’ne yürüyerek veya kısa bir araç yolculuğuyla ulaşabilirsiniz.
3. Tarihi Gümrük Hanı
Gaziantep’te Osmanlı döneminden kalma önemli yapılardan biri olan Tarihi Gümrük Hanı, şehrin ticaret hayatında önemli bir yer tutmuştur. 19. yüzyılda inşa edilen bu han, o dönemde ticaretle uğraşan tüccarların konakladığı ve mallarını depoladığı bir merkezdi. Günümüzde ise Gümrük Hanı, yerel el sanatları ve hediyelik eşyalar satan dükkanların bulunduğu bir alışveriş noktası olarak hizmet vermektedir.
Gezilecek Yerler ve Yapılacak Şeyler:
- El Sanatları ve Hediyelik Eşyalar: Han içinde yer alan dükkanlarda bakır işlemeler, kilimler ve yöresel ürünler bulabilirsiniz. Burada hem tarihi bir atmosferde gezebilir hem de Gaziantep’in ünlü el sanatlarını yakından inceleyebilirsiniz.
- Han Kahvesi: Hanın avlusunda bulunan kafede kahve içebilir ve yorgunluğunuzu atabilirsiniz. Gaziantep’in ünlü menengiç kahvesini denemeyi unutmayın!
Ulaşım: Gaziantep şehir merkezinde yer aldığı için Gümrük Hanı’na yürüyerek veya toplu taşıma ile ulaşmak oldukça kolaydır.
4. Bakırcılar Çarşısı
Gaziantep’in tarihî ticaret merkezlerinden biri olan Bakırcılar Çarşısı, şehrin el sanatları ve zanaatkârlık geleneğinin en güzel örneklerini sergiler. Yüzyıllardır ayakta olan bu çarşıda, bakır ustaları tarafından yapılan el işçiliği ürünleri görebilir ve satın alabilirsiniz. Bakırcılık, Gaziantep’te köklü bir gelenektir ve çarşıda bu sanatın en ince detaylarını görmek mümkündür.
Gezilecek Yerler ve Yapılacak Şeyler:
- Bakır İşçiliği Ürünleri: Bakırcılar Çarşısı’nda tencere, cezve, tabak gibi bakırdan yapılmış birçok el işi ürünü bulabilirsiniz. Ayrıca bakır ustalarının ürün yapım süreçlerini de izleyebilirsiniz.
- Alışveriş: Hediyelik eşya arıyorsanız, Bakırcılar Çarşısı tam size göre. Buradan hem kendiniz hem de sevdikleriniz için otantik hediyeler alabilirsiniz.
Ulaşım: Şehir merkezinde bulunan Bakırcılar Çarşısı, Gaziantep Kalesi’ne ve diğer tarihi mekanlara oldukça yakın bir konumda yer alır.
5. Yesemek Açık Hava Müzesi
Yesemek Açık Hava Müzesi, Gaziantep’in İslahiye ilçesinde yer alır ve Türkiye’nin en büyük açık hava heykel atölyesi olarak bilinir. Hitit dönemine ait bu açık hava müzesi, antik dönemde taş ocaklarında çalışan ustaların heykel yapım tekniklerini sergiler. Yesemek, hem arkeolojik bir kazı alanı hem de bir heykel atölyesi olarak önemli bir yere sahiptir.
Gezilecek Yerler ve Yapılacak Şeyler:
- Hitit Heykelleri: Müzede yer alan aslan ve sfenks heykelleri, Hitit sanatının en güzel örneklerindendir. Burada heykellerin yapım aşamalarını da görebilirsiniz.
- Arkeolojik Yürüyüş: Yesemek Açık Hava Müzesi’nde yürüyüş yaparak kazı alanlarını gezebilir ve arkeologlar tarafından bulunan kalıntıları inceleyebilirsiniz.
Ulaşım: Gaziantep merkezine yaklaşık 100 kilometre mesafede yer alan Yesemek’e, özel araçla veya İslahiye’ye giden otobüslerle ulaşabilirsiniz.
6. Rumkale
Gaziantep’in tarihi ve doğal güzelliklerinin birleştiği yerlerden biri olan Rumkale, Fırat Nehri kıyısında yer alan bir kaledir. Tarih boyunca stratejik bir nokta olan Rumkale, Roma, Bizans ve Osmanlı dönemlerinde önemli bir savunma merkezi olarak kullanılmıştır. Bugün, muhteşem manzarası ve tarihi yapısıyla turistlerin ilgi odağıdır.
Gezilecek Yerler ve Yapılacak Şeyler:
- Fırat Nehri Tekne Turu: Rumkale’ye ulaşmanın en keyifli yolu tekneyle gitmektir. Fırat Nehri üzerinde yapacağınız tekne turu, hem manzara keyfi sunar hem de kaleye ulaşmanızı sağlar.
- Rumkale’yi Keşfetmek: Kalenin surları ve içindeki tarihi yapılar, ziyaretçilere geçmişin izlerini sunar. Rumkale’deki kalıntıları gezebilir ve bölgenin tarihi hakkında bilgi edinebilirsiniz.
Ulaşım: Rumkale, Gaziantep şehir merkezine yaklaşık 1 saatlik mesafede yer alır. Halfeti veya Yavuzeli üzerinden tekneyle kaleye ulaşmak mümkündür.
7. Dülük Antik Kenti
Gaziantep’in en eski yerleşim yerlerinden biri olan Dülük Antik Kenti, tarih öncesi dönemlerden Roma ve Bizans dönemlerine kadar birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Dülük, aynı zamanda Gaziantep’in kuzeyinde yer alan Dülükbaba ormanlık alanının içinde yer alır ve hem tarihi hem de doğal güzellikleri bir arada sunar.
Gezilecek Yerler ve Yapılacak Şeyler:
- Mithras Tapınağı: Dülük Antik Kenti’nde bulunan Mithras Tapınağı, bu gizemli dinin en önemli ibadet yerlerinden biridir. Tapınağı ziyaret ederek bu eski inancın izlerini görebilirsiniz.
- Antik Tiyatro: Roma dönemine ait antik tiyatro kalıntıları, Dülük’teki önemli yapılardan biridir. Burada tarihin derinliklerine inebilir ve antik dönemin sosyal yaşamını hayal edebilirsiniz.
Ulaşım: Dülük Antik Kenti, Gaziantep şehir merkezine 10 kilometre mesafede olup, toplu taşıma veya özel araç ile kolayca ulaşılabilir.
8. Emine Göğüş Mutfak Müzesi
Gaziantep mutfağının eşsiz lezzetlerini tatmak isteyenler için Emine Göğüş Mutfak Müzesi, hem tarihi hem de kültürel açıdan önemli bir yerdir. 2008 yılında açılan bu müze, Gaziantep’in zengin mutfak kültürünü tanıtmak amacıyla kurulmuştur. Gaziantep mutfağı, UNESCO tarafından da “Yaratıcı Şehirler Ağı”na dahil edilmiş olup, bu müzede Gaziantep’e özgü yemek tariflerini ve mutfak araçlarını keşfedebilirsiniz.
Gezilecek Yerler ve Yapılacak Şeyler:
- Yemek Kültürü: Müzede, Gaziantep mutfağının tarihçesi hakkında bilgi alabilir, geleneksel yemeklerin nasıl yapıldığını öğrenebilirsiniz.
- Geleneksel Mutfak Araçları: Sergilenen eski mutfak araçlarını inceleyerek, geçmişte kullanılan yemek pişirme tekniklerini keşfedebilirsiniz.
Ulaşım: Emine Göğüş Mutfak Müzesi, Gaziantep şehir merkezinde yer almakta olup, yürüyerek veya toplu taşıma ile ulaşabilirsiniz.
9. Tarihi Antep Evleri
Gaziantep’in kültürel mirasının bir parçası olan Tarihi Antep Evleri, Osmanlı dönemine ait sivil mimarinin en güzel örneklerindendir. Dar sokaklar boyunca sıralanmış bu taş evler, Gaziantep’in geçmişine ışık tutar. Günümüzde bazı evler müze, butik otel veya restoran olarak hizmet vermektedir.
Gezilecek Yerler ve Yapılacak Şeyler:
- Tarihi Antep Evlerinde Yürüyüş: Dar sokaklarda yürüyerek Gaziantep’in tarihi evlerini ve yerel mimariyi keşfedebilirsiniz.
- Butik Oteller ve Restoranlar: Tarihi Antep evlerinden bazıları günümüzde butik otel veya restoran olarak kullanılmaktadır. Bu mekanlarda hem konaklayabilir hem de yöresel lezzetlerin tadını çıkarabilirsiniz.
Ulaşım: Gaziantep’in Şahinbey ve Şehitkamil ilçelerinde yer alan Tarihi Antep Evleri, şehir merkezine oldukça yakındır.
10. Hasan Süzer Etnografya Müzesi
Gaziantep’in etnografik zenginliklerini tanımak isteyenler için Hasan Süzer Etnografya Müzesi, şehrin tarihini ve geleneksel yaşamını yansıtan önemli bir müzedir. Gaziantep’teki günlük yaşamı, geleneksel el sanatlarını ve Osmanlı dönemine ait eşyaları sergileyen bu müze, tarihi bir Antep evinde yer almaktadır.
Gezilecek Yerler ve Yapılacak Şeyler:
- Etnografik Koleksiyon: Müzede sergilenen kıyafetler, takılar, el işleri ve günlük yaşam eşyaları, Gaziantep’in zengin kültürel mirasını yansıtır.
- Osmanlı Dönemi Odaları: Müzenin içinde yer alan odalar, Osmanlı dönemine ait eşyalarla dekore edilmiştir. Bu odalarda eski yaşam tarzını yakından görebilirsiniz.
Ulaşım: Gaziantep şehir merkezinde yer alan Hasan Süzer Etnografya Müzesi’ne yürüyerek veya toplu taşıma ile kolayca ulaşabilirsiniz.
Gaziantep, tarihi ve kültürel zenginlikleriyle Türkiye’nin en önemli turistik destinasyonlarından biridir. Bu yazıda, Gaziantep’te gezilecek 10 tarihi yeri ele aldık. Zeugma Mozaik Müzesi’nden Rumkale’ye, Gaziantep Kalesi’nden Bakırcılar Çarşısı’na kadar şehrin her köşesinde keşfedilecek birçok tarihi mekan bulunuyor. Gaziantep’e yapacağınız bir gezide, bu tarihi yerleri ziyaret ederek şehrin köklü geçmişini daha yakından tanıyabilir ve tarihi dokunun içinde unutulmaz anlar yaşayabilirsiniz.
