Ankh Mısır’ın Yaşam Sembolü, hem Dünya’daki hem de ölümden sonraki yaşamı temsil eden bir Mısır yaşam sembolüdür. Antik Mısır’da kullanılan tüm hiyeroglifler arasında, en bilinen ve en kalıcı olanıdır. Üst kısmında yatay çizgi yerine oval bir halka bulunan bir haç şeklinde tasarlanmıştır.
Ankh Mısır’ın Yaşam Sembolü Hakkında Herşey
Bugün Mısır’a seyahat ederseniz, ülke genelindeki tapınaklara ve mezarlara kazınmış ya da boyanmış şekilde ankh sembolünü görebilirsiniz. Bu sembol, okuma yazma bilmeyenler için bile sonsuz yaşam mesajını iletirdi.
Ankh Mısır’ın Yaşam Sembolü Hakkında Herşey
Mısır Yaşam Sembolü Ankh Tarihi, Nereden Geldi?
Yaygın kullanımına rağmen ankh’ın tam kökeni hâlâ belirsizdir. Ancak sembolün ilk olarak yaklaşık 5000 yıl önce, Birinci Hanedan döneminde kullanılmaya başlandığını biliyoruz. Onun hangi fiziksel nesneyi temsil ettiği konusunda birçok farklı hipotez vardır.
Sembolün erken dönem versiyonlarında alt yatay çizgi, iki ayrı malzeme parçası (muhtemelen kumaş veya saz) olarak tasvir edilmiştir. Bu nedenle bazı araştırmacılar, ankh’ın bir düğümü temsil ettiğine ve bu düğümün koruma amacıyla muska olarak takılmış olabileceğine inanır.
Bu teoriye ağırlık kazandıran şey, ankh’ın bu erken versiyonlarının, tjet ya da İsis Düğümü olarak bilinen başka bir hiyeroglife benzemesidir.
Bu sembol “esenlik” veya “koruma” anlamına gelir ve genellikle Yeni Krallık dönemindeki firavunlarla birlikte mezarlara muska olarak gömülürdü. Böylece firavunun bedeni mezar soyguncularına karşı korunmuş olurdu. Ankh, birçok farklı Mısır tanrısının ellerinde tasvir edilse de en çok İsis ile ilişkilendirilmiştir.
Ankh Mısır’ın Yaşam Sembolü Hakkında Herşey
Bazı araştırmacılar ise, ankh’a ilham veren düğümün aslında bir sandalet kayışı olduğunu öne sürer. Bazıları, ankh’ın ilham kaynağının düğüm değil, bir ayna olduğuna inanır.
Diğerleri ise, oval tepeli haçın doğrudan bir nesneyi değil, daha çok sembolik bir anlamı temsil ettiğini savunur. İki popüler sembolik açıklama vardır:
Birincisi, haçın halka şeklindeki üst kısmının ufkun üzerindeki güneşi temsil ettiğidir.
İkincisi ise ankh’ın, erkek ve dişi üreme organlarının birleşimini temsil ettiğidir. Bu durumda “T” şeklindeki kısım erkek cinsel organlarını, üstteki oval halka ise kadın rahmini temsil eder. Bu iki unsurun birleşimi, zıtların uyumunu ve yaşam döngüsünün üreme yoluyla devamını simgeler.
Antik Mısır Kültüründe Ankh Mısır’ın Yaşam Sembolü
Tanrı Osiris kralın yaşamını veriyor
Bir hiyeroglif olarak ankh, “yaşamak” fiili ve “yaşam” ismi gibi çeşitli kelimelerde görülen üç ünsüzden oluşan bir ses dizisini temsil eder. Bu dizinin doğrudan ankh’ın çevirileri olduğu kabul edilse de, aynı ses dizisi “ayna” ve “sandalet kayışı” gibi ilgisiz kelimelerde de geçer. Bu nedenle, bazı araştırmacılar bu nesnelerin ankh sembolüne ilham verdiğini düşünmektedir.
Antik Mısır mimarisinde ankh, genellikle hüküm süren firavunun adıyla birlikte “yaşayan, sağlam ve sağlıklı” anlamına gelen onurlandırıcı bir ifadede görülür. Ayrıca ankh, iki başka hiyeroglif ile birlikte sıkça tasvir edilmiştir: güç anlamına gelen was ve istikrarı temsil eden djed.
Sanatta ankh, yaşamı ve yaşamı sürdürmek için gerekli unsurları —hava ve su gibi— temsil eden fiziksel bir nesneye dönüşür. Ankh, Antik Mısır sanatının tüm biçimlerinde —resimler, kabartmalar, heykeller ve muskalar— görülür.
Tanrılar genellikle, Dünya üzerindeki yaşamı sürdürme ve ölümden sonra ebedi yaşamı bahşetme güçlerini simgelemek için ankh tutarken tasvir edilmiştir.
Mezar sahnelerinde, tanrının ankh’ı ölü firavunun dudaklarına uzattığı görülür. Bu, enerjiyi geri kazandırmak ve ölümsüzlüğün kapılarını açmak için kullanılan bir anahtar gibidir. Bu tür sahnelerde ankh, özellikle havayı ya da “yaşam nefesini” temsil eder.
Benzer şekilde, ankh zincirleri genellikle su akışını göstermek için kullanılmıştır. Özellikle de firavunun törensel arınması sırasında.
Antik Mısır’ın en popüler hiyeroglif ve sanatsal sembollerinden biri olan ankh
Mısır’daki Ankh Tasvirlerine Örnekler
Akhenaten ve Nefertiti, tanrı Aten’den yaşam alıyor
Antik Mısır’ın en popüler hiyeroglif ve sanatsal sembollerinden biri olan ankh, Birinci Hanedan’dan itibaren çoğu tapınakta ve mezarda tekrar tekrar görülür.
Philae’deki İsis Tapınağı
Bir Mısır macerası planlıyorsanız, bakılmaya değer en ikonik örneklerden biri, Philae’deki İsis Tapınağı’nın iç kutsal alanının duvarında yer alan kabartmadır. Bu kabartmada, İsis’in Osiris’i diriltmek için ankh’ı dudaklarına tuttuğu sahne yer alır.
Ayrıca, dünyanın dört bir yanındaki müzelerde de Antik Mısır’a ait ankh örnekleri bulunmaktadır.
New York’taki Metropolitan Sanat Müzesi’nde, Thutmose IV’ün mezarından çıkarılan mavi fayans ankh muskaları sergileniyor. Aynı bölümde, Claudius hanedanından bir Roma imparatorunu Thoth’un minyatür ankh ve was sembollerinden oluşan bir su akışıyla kutsarken betimlendiği bir alınlık taşı da bulunuyor.
Bu iki eser, Eski Mısır’ın sembolik dünyasını çarpıcı bir şekilde gözler önüne seriyor.
Bu son parça Philae’deki bir tapınaktan çıkarılmıştır.
Buna da bakın:
Ankh Mısır’ın Yaşam Sembolü Hakkında Herşey
Diğer Kültürlerde Ankh Sembolü
Ankh’ın bir yaşam sembolü olarak sahip olduğu güç o kadar büyüktü ki, diğer b
irçok eski uygarlık da bu sembolü benimsedi. Yakın Doğu sanatında ankh, Suriye ve Kenan’ın tanrı topluluklarına dâhil edilen Mısır tanrılarının yanında sık sık tasvir edilirdi. Ayrıca Anadolu günümüz Türkiye’si ve Girit’in sanatsal kültürlerinin de bir parçası haline geldi.
Afrika’da, Mısır’ın güneyinde günümüz Sudan’ında yer alan Meroitik Krallık, komşuları olan Mısırlıların birçok inanç ve uygulamasını benimsedi. Bunlar arasında ölümlü ve ebedi yaşamı temsil eden ankh sembolünün kullanımı da vardı.
Mısır’da ankh, Hristiyanlığın ilk yüzyıldan itibaren paganizmin yerini almaya başlamasıyla bile varlığını sürdüren nadir sembollerden biri oldu.
Kıpti Hristiyanlar, onun ebedi yaşam mesajını benimsediler fakat anlamını Mesih’in takipçilerini beklediğine inandıkları ruhsal ölümsüzlükle ilişkilendirdiler.
Ankh’ın üst kısmındaki oval halka daire biçiminde yeniden tasarlandı ve böylece crux ansata olarak bilinen, geleneksel dört kollu haçın Kıpti versiyonu ortaya çıktı.
<h3>Buna da bakın:
Modern Çağda Ankh Mısır’ın Yaşam Sembolü
İnanılmaz bir şekilde ankh, beş bin yıl boyunca varlığını sürdürerek modern dünyada en tanınan Afrika sembollerinden biri olmayı başarmıştır.
Günümüzde dövme ve takılarda sıkça görülür; bazı insanlar için yalnızca süs amaçlı olsa da, belirli etnik veya dini topluluklar için daha derin bir anlam taşır.
Batı dünyasında yaşayan birçok Afrika kökenli birey, kültürel kimliklerinin bir sembolü olarak ankh takmayı seçmektedir. Bu eğilime örnek olan ünlü isimler arasında Beyoncé ve Rihanna da bulunmaktadır.
Ankh ayrıca 1970’lerde ortaya çıkan, Antik Mısır dininin yeniden canlandırılması hareketi olan Kemetizm inancının da bir sembolüdür.
Ancak her şeyin ötesinde, ankh her zaman olduğu gibi kalmaya devam eder. Yaşamın sembolü ve kutlaması.
